بی تحرکی

پشت میز نشینی، تحرك نداشتن، كار مداوم با رایانه، بلند كردن بار سنگین، كهولت سن و... همه و همه دست به دست هم می ‌دهند تا افراد به بیماری های استخوانی و مفصلی دچار شوند

زندگی ماشینی در كلان شهر‌ها از جمله دلایل مشكلاتی نظیر كمر درد و پا درد است. همچنین كار با رایانه خیلی‌ها را به گردن درد دچار كرده است. این در حالی است كه تحقیقات نشان می‌ دهد كمر‌ درد یكی از پر هزینه‌ترین درد‌های جهان است و در طول سال بسیاری از كارمندان به دلیل كمردرد سر كار حاضر نمی ‌شوند. علاوه بر این دردهایی نظیر زانو دردبرای درمان به زمانی طولانی نیاز دارند و در صورت دچار شدن افراد به درد‌های مفصلیواستخوانیمزمن، میزان بهره‌وری آنها به طور قابل ملاحظه‌ای كاهش می‌ یابد. با توجه به این نكته و هزینه سنگین درمان، پیشگیری از دچار شدن به این نوع دردها اهمیت ویژه‌ای دارد.

كارشناسان بر این باورند كه ورزش و تحرك بدنی تا حدود زیادی از بروز این درد‌ها جلوگیری می‌ كند و البته توجه به نحوه نشستن و ایستادن و بلند كردن اشیا حائز اهمیت است. این در حالی است كه با توجه به فراگیرشدن درد‌های مفصلی ، تولید كنندگان هم انواع و اقسام محصولات ارتوپدی نظیر كمربند، زانو بند، مچ بند و... را روانه بازار كرده‌اند تا جایگزین باندهای كشی قدیمی شوند كه اغلب برای بستن دست و پا استفاده می‌ شد.

این محصولات بسته به كارآیی و كیفیت خود قیمت‌های متفاوتی دارند و باید توجه داشت برخی از این محصولات مانند مسكنعمل كرده و خاصیت درمانی ندارند. با این حال استفاده مداوم از برخی از این وسایل ارتوپدی در نهایت منجر به برطرف شدن عارضه خواهد شد البته در كنار انجام حركات ورزشی كه توسط پزشك متخصص تجویز می‌ شود.

همچنین باید توجه كرد كه مصولات بی‌كیفیت و تقلبی نیز در بازار فراوان است كه به اسم محصولات پرفروش به فروش می‌ رسند. به هر حال با وجود در دسترس بودن این محصولات باید توجه داشت كه فاصله گرفتن از زندگی كاملا ماشینی و ورزش كردن درد‌های مفصلی و استخوانی رابهمیزانقابلتوجهیكاهشمی‌دهد

تحرک، توانایی حرکت آزادانه فرد در پیرامون خود است. حرکت برای اهداف مختلفی بکار گرفته می شود، مانند : بیان احساسات (به روش غیرکلامی)، برطرف کردن نیازهای اولیه و فعالیتهای روزمره، مراقبت از خود و فعالیتهای سرگرم کننده. بی تحرکی زمانی رخ میدهد که موجود قادر به حرکت غیروابسته (مستقل)‌ یا تغییر وضعیت نباشد یا حرکت وی به دلایل پزشکی محدود شده باشد. بی تحرکی تنها به استراحت در تخت اطلاق نمی شود؛ معلولی که صندلی چرخدار استفاده می کند نیز به درجاتی از بی تحرکی مبتلاست.     
گاهی کاهش حرکت پیامد برخی مشکلات سلامتی است، مانند : ابتلا به بیماریهای خاص، تصادفات و جراحی، گاهی کاهش تحرک برای اهداف درمانی است و برای بهبود و ترمیم بافت و عضو صدمه دیده توصیه می شود، مانند : عضوی که دچار شکستگی شده است و داخل گچ قرار دارد.        
پژوهش ها نشان می دهند که ۴۵ درصد از افراد بالای ۶۰ سال و ۶۰ درصد افراد بالای ۸۵ سال در تحرک مشکل دارند. گاهی این محدودیت عضو، موقتی است، مانند : شکستگیها و گاهی دائمی است مانند : ‌فلج به دنبال صدمات طناب نخاعی. گاهی بی حرکتی محدود به قسمتی از بدن است مانند : فردی که در اثر سکته مغزی حرکت یک طرف بدن خود را از دست داده است. گاه فرد مجبور است تمام مدت بستری بماند و حتی قادر به تغییر دادن وضعیت خود نیست.           

چراكم تحركیم؟

بی تحركی انسانهابه گسترش فناوری وماشینی شدن زندگی برمیگردد. اینطرززندگی باعث شده بشرامروزعادتهای جدیدی كسب كند. به خاطربعد مسافت دیگركسی نمی تواند فاصله خانه تا محل كار پیاده طی كند. ضمن اینكه عادت استفاده ازخودروباعث شده هیچكس تمایل نداشته باشدتاحتی مسیرهای كوتاه راهم پیاده طی كند.گسترش ادارات باعث شده بسیاری ازمشاغل كاملاً بی تحرك باشند. معضل به حدی جدی است كه كارشناسان به كارمندان توصیه میكنند وسایل كارشان وحتی تلفن راكمی دورترقراردهند تا دستكم مجبورشوند كمی بدنشان را كشدهند تا آن وسیله رابردارند یا ازآن استفاده كنند!

تهدید سلامت نسل آینده

كودكاندیگرمانندگذشتهمسیرخانهتامدرسهراپیادهطینمیكنند. اكثرآنهاباسرویسمدرسهرفتوآمدمیكنندیاوالدینآنهارامیرسانند. باوجودتلویزیون،سیدیهایفیلموكارتونوگسترشاستفادهازرایانهوبازیهایرایانهای،كودكانبتدریجبازیهایپرتحركراكنارمیگذارند. بهطوریكهاعتیادبهاینترنتبهیكیازمشكلاتمبتلابهنوجوانانتبدیلشدهوآنهاراكمتحرككردهاست. خانههایكوچكوآپارتمانیهمبهاینمشكلدامنمیزند.

دراینشرایطتنهاراهحلهاییكهباقیمیماندایناستكههركسبرایزمانیازروزبرنامهریزیكندواینزمانرابهورزشوحركتاختصاصدهد. راهحلدیگرایناستكهمدارسورزشراجدیبگیرندووالدینایننكتهرابپذیرندكهورزشهماهمیتیماننددرسخواندنداردوبههماناندازه كهبهدرسخواندنبچههاحساسندوآنراجدیمیگیرند،ورزشراهمجدیبگیرند.كشورهایپیشرفتهوبویژهژاپنوكشورهایدرحالرشددیگری

كهاصولاًقدهایكوتاهیدارند،سالهااستباصرفهزینههایزیادمیكوشندقدكودكانرابلندتركنند. طبیعیاستازروشهایمؤثربرایرسیدنبهاینهدف،ورزشاست. ایندرحالیاستكهگفتهمیشودكودكانایرانیكوتاهقدشدهاندوبرخیازنوجوانانبهبیماریهایمفصلی،آرتروز،فشارخونومشكلاتستونفقراتمبتلاشدهاند.       
اثرات فیزیولوژیک کم تحرکی –بیتحرکی
تمام سیستمهای بدن، در معرض خطرات ناشی از کم تحرکی - بی تحرکی هستند. این خطرات به سن، سلامت جسمی - روانی، سطح بی تحرکی، مدت و زمان بی تحرکی بستگی دارد. در بیماران سالمند و ضعیف که اغلب بیماریهای مزمن نیز دارند،‌ نسبت به بیماران جوان، عوارض بی تحرکی، پیشرفت بیشتری می کند.  
تغییرات سیستم عضلانی - اسکلتی :          
بی تحرکی می تواند در سیستم عضلانی - اسکلتی سبب ایجاد تغییرات دائمی شود. توده عضلانی و قدرت آن، به وسیله تعادلی که بر اساس تولید پروتئین و مصرف آن وجود دارد، حفظ می شود.     
پژوهشها نشان می دهد که بار ماهیچه و فعالیت آن توسط این تعادل تنظیم می شود.
بی تحرکی، بار ماهیچه و فعالیت و سنتز پروتئین را کاهش و شکسته شدن پروتئین را افزایش می دهد که نتیجه آن، کاهش توده عضلانی، کاهش اندازه ماهیچه و به دنبال آن کاهش انعطاف پذیری و قدرت ماهیچه است. پژوهشها نشان می دهد که بعد از یک هفته، ۲۰٪ازقدرتو تحمل ماهیچه کاهش می یابد. بی حرکتی بیش از یک تا دو ماه می تواند، اندازه ماهیچه را تا نصف کاهش دهد که با کاهش عملکرد همراه است که از این میان ماهیچه های پا بیشترین تأثیر را از بی حرکتی می پذیرند.          
مفاصل نیز از عوارض بی حرکتی بی نصیب نمی مانند. سفتی غیرطبیعی مفاصل و نرمی ساختارهای مربوط به آن، عملکرد مفاصل را محدود می کند. استخوان یک بافت زنده و پویاست که نه تنها وظیفه حمایت بدن را به عهده دارد، در تنظیم املاح بویژه کلسیم نیز نقش دارد. فشاری که از طریق تحمل وزن روی استخوانها وارد می شود برای عملکرد و سلولهای استخوان ساز لازم است. تصور می شود بی حرکتی باعث کاهش املاح سازی و کمبود مواد زمینه ای استخوان می شود. بی حرکتی به تعادل منفی کلسیم منجر می شود و کلسیم به دلیل وجود شبکه باز جذب، از استخوان خارج می شود. در نتیجه این فرآیند، تراکم استخوان کاهش می یابد و به دنبال آن پوکی استخوان (ستئوپروز) ایجاد می شود.   
تغییرات سیستم تنفسی :       
زمانی که بدن وضعیت تکیه به تخت را می پذیرد، شش ها ۹۰ درجه به سمت پائین تغییر وضعیت می دهند. این تغییر وضعیت در موقعیت شش ها از طرفی و فشار محتویات شکم برخلاف فشار دیافراگم از طرف دیگر باعث کاهش در حجم ریه ها می شود. ضعیف شدن ماهیچه های تنفسی نیز این مشکل را بیشتر می کنند وتبادل هوای تنفسی به خوبی صورت نمی گیرد. از طرفی، رکود ترشحات مجاری تنفسی و ناتوانی فرد در تولید سرفه مؤثر باعث تجمع خلط در مجاری هوایی شده و محیط مناسبی برای رشد باکتریها ایجاد می شود که احتمال ابتلا به عفونتهای تنفسی را بالا می برد.   

تغییرات قلبی - عروقی :

به سه دسته تقسیم می شوند، کاهش فشار خون وضعیتی، افزایش بار قلب و ایجاد شدن لخته در مسیر جریان خون.    
• خطر اول : کاهش فشار خون وضعیتی، یعنی افت ۱۵ میلیمتر جیوه یا بیشتر فشار خون وقتی بیمار از وضعیت خوابیده به نشسته یا نشسته به ایستاده تغییر وضعیت می دهد. افراد بی تحرک، در معرض خطر افت فشار خون وضعیتی هستند، زیرا توانایی سیستم عصبی محیطی (اتونوم) در ایجاد فشار خون مساوی در دو وضعیت متفاوت در افرادی که به مدت طولانی بی حرکت بوده اند کم می شود. فرد در هنگام تغییر وضعیت دچار سرگیجه، سیاهی رفتن چشمها و حتی از دست دادن هوشیاری می شود. کاهش انقباضات عضلانی نیز به افت فشارخون وضعیتی کمک می کند. هر چه انقباظات عضلانی بیشتر باشد، انقباضات عروق انتهایی بیشتر و بازگشت خون به قلب نیز بیشتر می شود.           
• خطر دوم، افزایش بار قلب است، در حالت درازکش، خون در اندام های تحتانی جمع نمی شود و در نتیجه بازگشت خون به قلب افزایش می یابد که در این صورت قلب باید حجم ضربه ای را افزایش دهد. در نتیجه،‌ ضربان قلب در حال استراحت افزایش می یابد.           
• خطر سوم : تشکیل ترومبوز (لخته) در نتیجه بی حرکتی است. ترومبوز، لخته ای است که به دلیل تجمع پلاکتها، (سلول خونی که در پدیده انعقاد نقش دارد)، فاکتورهای انعقادی، الیاف فیبرین و سلولهای خونی در دیواره های داخل عروق تشکیل می شود.       
خطر ترومبوز، در احتمال کنده شدن آن از دیواره رگ و حرکت آن در مسیر جریان خون است که اگر ترومبوز مسیر عروق خون رساننده به مغز را مسدود کند، سکته مغزی و اگر مسیر عروق خون رساننده به قلب را مسدود کند، سکته قلبی ایجاد می شود. سایر اندامها و عضوها نیز به همین ترتیب در معرض خطر هستند.

تغییرات پوست :

 زخمهای بستر یا زخمهای فشاری، مشهودترین عارضه بی حرکتی هستند.     
تأثیر مستقیم فشار، روی پوست و به ویژه در محلهای استخوانی، جریان خون آن قسمت از پوست را مختل می کند. هر چه زمان قطع خون رسانی به پوست طولانی تر شود، احتمال تخریب آن قسمت از پوست بیشتر می شود. این مشکل در افراد سالمند که پوست نازک تر و شکننده تری دارند یا افراد فلجی که حس درد را در بخشی از بدن خود از دست داده اند، پیشرونده تر است و از آنجایی که پوست اولین سد دفاعی بدن در مقابل ورود میکروبهاست، با از بین رفتن پوست و ایجاد زخم در سطح آن احتمال ایجاد عفونت افزایش می یابد.           
* تغییرات دستگاه گوارش (معده ای - روده ای) : تحرک، محرک حرکات دودی روده است. عارضه ناشی از کم تحرکی، کاهش اشتهاست که در نتیجه دریافت مواد مغذی موردنیاز برای ترمیم و بهبود بافتها را دچار مشکل می کند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: